GOZO W PIGUŁCE

1. Gozo w pigułce to przekrojowy tekst o drugiej co do wielkości wyspie Malty.
2. Niżej znajdziemy odpowiedzi na najpopularniejsze pytania zadawane przez Polaków planujących wakacje na Gozo.
3. Gozo przez wielu uważane jest za wyspę niedocenioną i dopiero odkrywaną. To perła Morza Śródziemnego idealna dla koneserów turystyki.
Gozo jest jedną z wysp Archipelagu Maltańskiego otoczonego Morzem Śródziemnym. To druga co do wielkości zamieszkana wyspa archipelagu leżąca zaledwie 5 km od Malty (25 minut rejsu promem) i trzykrotnie od niej mniejsza. Powierzchnia wyspy zajmuje 67km² rozłożonych na długości 14km oraz szerokości przekraczającej nieco 7km. Jest to zatem stosunkowo niewielka wyspa, aczkolwiek mająca sporo do zaoferowania.
Wyspę zamieszkuje ok. 40 000 mieszkańców posługujących się płynnie językami maltańskim i angielskim, które to są jednocześnie językami urzędowymi. To bez wątpienia wielki atut, ponieważ w każdym miejscu na wyspie swobodnie możemy posługiwać się j.angielskim, co daje ogromną niezależność w stylu zwiedzania i odkrywania tej urokliwej  i interesującej maltańskiej wyspy.
Na malowniczy krajobraz Gozo składają się dziewicze, surowe wybrzeża, niewielkie wioski oraz górujące w ich sercach barokowe kościoły, ekologiczne agrogospodarstwa i zapierające dech w piersiach malownicze scenerie rzeźbione siłą żywiołu penetrującego wyspę od tysięcy lat.

Mieszkańcy dbają o zrównoważony rozwój, czego dowodem może być status Gozo jako eko-wyspy, co w praktyce sprowadza się do dbałości o równowagę między rozwojem wyspy a poszanowaniem dla środowiska naturalnego i dziedzictwa Gozo. To właśnie dzięki tej polityce Gozo zawdzięcza swój niepowtarzalny, idylliczny charakter, który na Malcie odnajdziemy już tylko sporadycznie. Warto pamiętać, że w przeszłości życie na obydwu wyspach wyglądało podobnie. Dziś trudno stawiać obok siebie krajobraz stojącej w korkach na niemal całej długości Mosty czy okupowanych przez turystów zlokalizowanych na północy Malty popularnych kurortów i ich odpowiedniki na Gozo. Istotnie pod tym względem Gozo jest spokojniejsze, bliższe naturze i zwyczajnie sielskie.
Mieszkańcy Gozo wiele przeszli w swojej historii. Architektura wyspy odzwierciedla to dosadnie. Przez wieki najeżdżani przez piratów i kolejnych najeźdźców budowali warowne fortece, za którymi kryły się gospodarstwa rolne i wiejskie podwórka. Dziś za grubymi murami tradycyjnych wiejskich zabudowań znajdziemy ukryte przed ciekawskim wzrokiem przypadkowych przechodniów luksusowe posiadłości, w których zapomnimy o bożym świecie oddając się ziemskim przyjemnościom pozwalającym dosięgnąć  pełni szczęścia. Granicą jest tylko wyobraźnia, którą przez lata doświadczeń z gośćmi z całego świata landlordzi z Gozo zdążyli gruntownie poznać. Warto więc zastanowić się dłużej zanim wybierzemy między Maltą a Gozo, i idąc dalej, między turystycznym kurortem a ustronnym, eleganckim farmhousem w upragnionym standardzie. Wszak, czy nie zasłużyliśmy na to?
Maltańska nazwa wyspy (Ghawdex) oznacza radość i to właśnie przynosi gościom odwiedzającym wyspę. Autentyczną radość rozumianą jako błogi stan wynikający z obcowania w tym wyjątkowym miejscu i wśród jej serdecznych mieszkańców, którzy pragną podzielić się z nami wszystkimi dobrami, zrodzonymi na tej ziemi, wytworzonymi przez żyjących tu ludzi oraz ukształtowanymi przez naturę.

DLACZEGO WARTO WYBRAĆ SIĘ NA GOZO?

Poza spektakularnym dziedzictwem naturalnym Gozo przyciąga także imponującym dziedzictwem kulturowym. To właśnie tutaj znajdują się ruiny jednej z najstarszych na świecie wolnostojących budowli wzniesionych ludzką ręką – kompleksu świątyń Ggantija. Na całej wyspie znajdziemy jeszcze kilka innych interesujących stanowisk archeologicznych, w tym również tajemnicze kręgi, do dziś nierozszyfrowane przez archeologów. Zainteresować mogą też liczne kościoły, a już szczególnie te budowane z rozmachem. Tych, których nie interesują pradzieje wciągnie wir podwodnego świata. Gozo jest jednym z najlepszych miejsc do nurkowania w Europie, zarówno z brzegu, jak też w łodzi. W wodach Gozo kryje się alternatywny świat pełen świadectw tragicznych wydarzeń wojennych, katastrof lotniczych i morskich, pomników historii oraz fantastycznych, kolorowych stworzeń, tak pięknych, jak i niebezpiecznych, bajkowych i odrażających, znanych nam z filmów o egzotycznych zwierzętach. To wszystko jest na wyciągnięcie ręki. Wystarczy zanurkować!
Miłośnicy luksusu zrelaksują się w ekskluzywnych villach i pięciogwiazdkowych hotelach. Tam złapią oddech, nabiorą energii na nowe wyzwania, zregenerują siły, zasmakują regionalnej kuchni i odprężą się korzystając z usług SPA & Wellness. Wystawne farmhousy położone są zwykle w zacisznych okolicach, więc jak najbardziej można sobie wyobrazić, że zasypiamy w stylowych wnętrzach wsłuchując się w szum morskich fal uprzednio niebiańsko wymasowani i wyciszeni. Malownicze krajobrazy Gozo zachęcają do wycieczek i cieszą się ogromnym zainteresowaniem pasjonatów wszelkich sportów, począwszy od trekkingu, przez rowery, segwaye, wspinaczkę, quady, surfing, psicobloc, kitesurfing, jetsky, banana boat, żeglowanie, kajaki i wiele więcej.

Naturalnie, należy się spodziewać, że podobnie jak na wielu innych śródziemnomorskich wyspach, również tutaj spektrum sportów wodnych i innych aktywności jest bogate. Swoistym królestwem sportów wodnych na Gozo jest Xlendi Bay. W wysokim sezonie pełno tu młodzieży, która upalne dni spędza nad pięknie położoną zatoką, natomiast nocami bawi się w znajdującym się w bliskiej okolicy, jednym z największych klubów pod otwartym niebem – La Grottta.

Będąc na Gozo warto wybrać się w rejs dookoła wysp, w tym na Comino do słynnej Błękitnej Laguny. Na miejscu można uprawiać snorkeling i podziwiać podwodny świat. Młodych i żądnych przygód zainteresuje zapewne Party Boat, na której bawić się można o każdej porze. Miłośnicy wędkowania wypłyną w Fishing Trip na otwarte morze, słowem każdy znajdzie dla siebie odpowiedni jacht, w którym przyjemnie spędzi czas.

Ci, którzy lubią odkrywać nowe lądy wybiorą się na zorganizowaną wycieczkę objazdową po wyspie i odwiedzą najpopularniejsze atrakcje, historyczne zabytki czy wioski rzemiosła. Podróżować można autobusami z otwartym dachem, jeepami, busami, a także własnym transportem – skuterem lub wypożyczonym samochodem.

Warto pamiętać, że na wyspie mamy ruch lewostronny, ale zawsze rozwiązaniem jest wypożyczenie samochodu razem z kierowcą. Wówczas można zwiedzać Gozo w mniejszym gronie i według idealnie dopasowanego do własnych zainteresowań indywidualnego programu wycieczki. Słowem wozimy się tak, jak lubimy.
Ucieszą się Ci, którzy poznają nowe kultury przez zmysł smaku. Na Gozo spróbujemy wyśmienitych win z t.zw. Island Effect zostawiającym na podniebieniu posmak soli. Na tej niewielkiej wyspie znajduje się także mały browar, w którym warzy się niepasteryzowane piwo w czterech orzeźwiających smakach. Poza degustacją trunków można również skusić się na kosztowanie lokalnych produktów, oliwy, serków owczych, dojrzewających w śródziemnomorskim słońcu warzyw i owoców, dżemów z opuncji, pomidorowej kunservy, gorzko-słodkiego napoju Kinnie lub jak twierdzi wielu Maltańczyków – najsmaczniejszego chleba na świecie.

Gozo jest także doskonałym miejscem na wszelkie praktyki rozwijające duchowo. Joga przy Azure Window, medytacje w mi(s)tycznych jaskiniach, rozwój duchowy z osobistym przewodnikiem. Warto zastanowić się, czy nie potrzebujemy zrozumieć siebie? Podróż po wewnętrzny spokój może być celem równie pasjonującym, co poznawanie nowego miejsca.

Pozostając w duchu rozwoju osobistego dość popularne jest ostatnio fundowanie sobie w czasie pobytu na wyspie sesji rozwojowych z personalnym trenerem. Polskojęzyczny mentor spotyka się z osobą indywidualną i pomaga rozwiązać problem, wskazuje drogę do realizacji marzenia, osiągnięcia sukcesu, przezwyciężenia własnych ograniczeń. Taka sesja może potrwać kilka godzin, cały dzień lub dłużej, zależnie od możliwości i potrzeb osoby potrzebującej psychologicznego wsparcia i odpowiedniej motywacji. To samo odbywa się również w ramach wyjazdów dla firm, które poprzez tego typu szkolenia wzmacniają zespół i motywują go do osiągania satysfakcjonujących obie strony wyników.

Bajkowe scenerie Gozo są wymarzonym tłem dla ceremonii ślubu. Gozo oferuje ceremonie tak minimalistyczne, jak huczne i luksusowe. Możemy wypowiedzieć słowa przysięgi na luksusowym rejsie, pod wodą, na tradycyjnej maltańskiej łodzi, na plaży przy zachodzie słońca, podczas lotu na paralotni, czy awionetką, w popularnych lokalizacjach (np. przy Azure Window), na klifach, w ogrodzie, pałacu, zamku, villi, farmhousie, gospodarstwie agroturystycznym. Wszędzie. Przyjęcie również może się odbyć w każdym z tych miejsc. Widok elegancko nakrytych stołów w tle Azure Window lub każdym innym miejscu na wyspach nikogo nie dziwi.

Gozo, podobnie jak Malta jest także często wybieranym kierunkiem edukacyjnym, szczególnie wśród osób zainteresowanych nauką języka angielskiego. Taki kurs angielskiego można zafundować swoim dzieciom w czasie wspólnych wakacji na Gozo. Szlifować język można także w ramach podróży poślubnej, indywidualnych lub grupowych szkoleń językowych. Właściwie doskonalić język pod okiem kompetentnego nauczyciela można w każdym wieku. Na Gozo znajdziemy szkoły językowe, dla dzieci, młodzieży i dorosłych. Warto się zastanowić, czy nie zainwestować w kurs angielskiego na Gozo dla siebie lub kogoś z rodziny. Zajęcia prowadzone są w różnych porach, można idealnie połączyć to z własnym planem na wakacje na Gozo.

DLA KOGO MALTA, DLA KOGO GOZO?

To pytanie warto sobie zadać zanim zarezerwujemy hotel na Malcie. Wielu turystów nie bierze nawet pod uwagę Gozo jako wyspy, w której można spędzić cały pobyt a nie tylko jeden dzień. Wynika to w głównej mierze z tego, że Gozo jest prezentowane w przewodnikach jako atrakcja jednodniowa i stygmatyzowana jako ta „druga” i „mniejsza” wyspa Malty. Z jednej strony nie można temu zaprzeczyć bo istotnie jest i mniejsza, i druga, jednakże należy zapamiętać, że mniejsza popularność Gozo wynika tylko z tego w jaki sposób traktowana jest w opracowaniach. Te stygmaty w połączeniu z umiarkowaną kampanią informacyjną sprawiają, że niesłychanie piękna i intrygująca wyspa jest przez turystów pomijana. Polecamy zatem na własną rękę poszukać informacji o wyspie i zastanowić się, czy to nie Gozo właśnie powinno być naszą docelową destynacją?

Różnica między Maltą i Gozo jest zasadnicza. Nie dostrzeżemy jej jednak zamknięci w hotelowych ścianach, dlatego też planując wypoczynek hotelowo-basenowy nie uwzględniający poznawania wyspy i korzystania z jej uroków nie polecamy rozwlekać się za długo nad wyborem kwatery, ponieważ nie będzie to miało znaczenia przy obiektach o wysokim standardzie. W hotelach ***** możemy się spodziewać luksusu i warunków sprzyjających wypoczynkowi. Hotele **** oraz *** należy uprzednio prześwietlić. Nie zawsze gwiazdki się zgadzają w ogólnym wrażeniu:-) To, co wyróżnia Gozo w temacie zakwaterowania to szeroka oferta kwater; farmhousy, guesthousy, ville, self-catering apartamenty, hotele, hostele, character housy. Naturalnie dostępne w każdym standardzie i na każdy gust. Luksusowe ville przyprawiają o zawrót głowy, self-catering apartamenty zaskakują funkcjonalnością, guesthousy są idealne dla osób poszukujących kontaktu z miejscowymi, farmhousy to świetna propozycja dla rodzin lub grup. Istnieje jednak pewna zależność jakości do ceny i jest ona jak najbardziej adekwatna. Nie należy się spodziewać luksusów w typowo „egipskim” budżecie.
Gozo jest przyjazne dzieciom. Niemal w każdej wsi znajduje się plac zabaw. Niektóre są naprawdę okazałe. W ogóle mieszkańcy Malty są bardzo rodzinni i lubią dzieci, więc na każdym kroku znajdziemy szereg udogodnień. Hotelowy basen to tylko początek.

Młodzi upodobają sobie szczególnie klubowe Marsalforn, w którym imprezy w wysokim sezonie przenoszą się na ulicę przy promenadzie. Spotkamy tu popularnych wykonawców muzyki elektronicznej, ale nie brakuje też pubów z mocniejszymi dźwiękami. Na największą imprezę pod gołym niebem udamy się do La Grotty usytuowanej w pobliżu Xlendi. Dorośli znajdą tu przestrzeń do realizacji każdej pasji i odkrywania wyspy we własnym tempie i w najbliższym własnym zainteresowaniom stylu. 

Na Gozo jest zdecydowanie spokojniej, plaże i zatoki bardziej intymne. Wiele z nich odwiedzają jedynie miejscowi, ponieważ turyści nie zawsze wiedzą jak tam dojechać lub zawracają w połowie drogi myśląc, że koniec asfaltu oznacza koniec drogi:-). Gozo bez wątpienia ma swój urok.

Podsumowując, Gozo jest tak samo dobre na główny cel podróży jak Malta. Równie dobrze można wybrać się z Gozo na Maltę, aby zobaczyć najciekawsze atrakcje. Transfer na Gozo działa bez zarzutu, jest szybki, sprawny i niezawodny. Prom kursuje regularnie przez całą dobę. Nie ma powodów do narzekań. Ogromnym atutem Gozo jest ciągle żywy klimat wysp, który na Malcie stopniowo zanika. Jedynie na południu Malty spotyka się wyspiarski spokój i luz, który na Gozo jest codziennością. Wprawdzie na Malcie znajdziemy wiele ciekawych obiektów historycznych, które koniecznie trzeba zobaczyć będąc na wyspie, jednakże chcąc poznać żywą Maltę należy udać się na Gozo. Tam do dziś wieczorami starszyzna zasiada wieczorami na ulicach i zajmuje się rzemiosłem dyskutując przy tym gorąco. Wielu mieszkańców Gozo to rolnicy i rybacy. Żyją i wyglądają skromnie, ale to nie oznacza, że zmusza ich do tego ciężka sytuacja, ponieważ często mają aż nadto nieruchomości. Na Gozo mówi się, że im ktoś lepszym autem jeździ, tym bardziej prawdopodobne, że jest bankrutem. Nie oceniajmy więc Gozitian po ich skromnym stylu bycia i pamiętajmy, że za surowymi murami kryją się często wnętrza urządzone w najlepszym guście.

Mieszkańcy Gozo mają niezwykłe wyczucie estetyczne. Na wyspie znajdziemy wielu artystów wytwarzających metodą hand made nie tylko przedmioty codziennego użytku, lecz także wymyślne dekoracje. Zdobią one domy lubujących się w rustykalnym stylu pracowitych mieszkańców wyspy. W rzeczy samej nie jest to regułą, ponieważ są także tacy, którzy przywykli do niewystawnych, ascetycznych, wiejskich wnętrz. Jeśli będziemy mieć oczy i uszy otwarte to dojrzymy je wszystkie przez otwarte na oścież bramy w czasie wieczornego spaceru.

HOMERYCKA OGYGIA – CZY GOZO TO WYSPA NIMFY CALYPSO?

O Gozo mówi się, że to wyspa nimfy Calypso… Ta interesująca historia ma swoje źródło w mitologii greckiej i sięga czasów tytanomachii, czyli walki bogów z tytanami o władzę nad światem. Brzmi egzotycznie, nieprawdaż? Otóż, ojciec Calypso (według wielu źródeł tytan Atlas) również zmierzył się z bogami w tym starciu, natomiast córka wspierała go lojalnie, (co nie było wcale takie oczywiste, ponieważ dzieci innych tytanów przechodziły na stronę bogów). Ostatecznie walka skończyła się upadkiem tytanów, a nimfa Calypso za wsparcie ojca została za karę zesłana na tajemniczą wyspę Ogygię. Ale co ma wspólnego homerycka Ogygia z wyspą Gozo?
Mityczną wyspę Ogygię identyfikuje się m.in. z Gozo, (choć nie tylko), a pisze i mówi się o niej głównie w kontekście tego, co się na niej działo, a o czym pisał Homer, mianowicie o tym, że nimfa Calypso przetrzymywała na wyspie samego Odyseusza przez 7 lat. W tym czasie Odyseusz był dla nimfy Calypso jeńcem, niewolnikiem, mężem, kochankiem, a niektóre źródła podają, że nawet mieli dzieci. Odyseusz jednak mimo pokusy bycia wiecznie młodym i nieśmiertelnym podobno kochał inną i nie chciał być z Calypso, dlatego ta trzymała go w pewnym sensie jako zakładnika:-) świata. Niestety nie było w tej historii happy endu. Bogowie wysłali do Calypso posłańca Hermesa, który obwieścił nimfie, że musi uwolnić Odyseusza i pomóc mu wrócić do domu, czyli do Itaki. Calypso nie miała innego wyjścia i pożegnała ukochanego, wcześniej pomagając mu jeszcze zbić tratwę. I taki to koniec tej z pozoru romantycznej historii.

MAPA ATRAKCJI GOZO

Wybierz prawy przycisk myszki oraz opcję otwarcia pliku w nowej karcie, aby powiększyć mapy.

MAPA STOLICY GOZO RABATU (VICTORII)

CO WARTO ZOBACZYĆ NA GOZO?

Wiele jest interesujących miejsc na Gozo. Malownicze plaże i zatoki, surowe klify, urokliwe wioski, elementy fortyfikacji, zapierające dech w piersiach punkty widokowe, bajeczne stanowiska snorkelingowe, zielone parki i ogrody, imponujące megality, monumentalne, naturalne rzeźby ukształtowane siłami natury, tradycyjne panwie solne, winnice, agrogospodarstwa, barokowe kościoły i wiele więcej. Warto zainteresować się poniżej wymienionymi atrakcjami. Co istotne do listy można dopisać jeszcze kilka miejsc jak chociażby wieże strażnicze, prywatne galerie i muzea i inne ciekawe prywatne inicjatywy, które mogą zainteresować osoby goszczące na Gozo. Od czegoś warto jednak zacząć. Wszystkie wymienione niżej atrakcje umiejscowiliśmy na interaktywnej mapie Gozo oraz napisaliśmy o nich kilka słów wstępu. Zainteresowanych odkrywaniem Gozo odsyłamy do ŹRÓDŁA.

Stanowiska archeologiczne
Borg I-Imramma Temple
Cart Ruts
Dawwara Standing Stone
Gebla Ta Sansuna
Ggantija
Ghar il-Mixta
In-Nuffara
L-Imrejżbiet
Qala Standing Stone
Roman Domus ir-Ramla
San Dmitru Chapel
Santa Verna Templa
Ta Cenc Tombs
Ta Ghejzu Cave
Ta Marżiena Temple
Tal-Qieghan
The North Cave
The Xaghra Stone Circle
Wardija Nymphaeum
Plaże i zatoki
Blue Hole
Dahlet Qorrot
Dwejra Bay
Ghajn Barrani
Hondoq Bay
Inland Sea
Marsalforn Bay
Mgarr Harbour
Mgarr Ix-Xini
Qbajjar Bay
Ramla Bay
San Blass Bay
Wied Il Ghasri
Xatt L-Ahmar
Xlendi Bay
Xwejni Bay
Parki i ogrody
Gnien il Familija
Gnien Ta Blankas
Mgarr ix Xini Regional Park
Pope John XXIII
Rundle Gardens
San Blas Garden
Three Hills Garden
Ulysses Grove
Muzea
Basilica Museum
Cathedral Museum
Ecclesia Mater – Parish Museum
Folklore Museum
Gharb Folklore Museum
Gozo Nature Museum
Kelinu Grima Maritime Museum
Museum of Archeology
Museum of Toys
Old Prison
Ta Kola Windmill
The Farmhouse Gallery at Zebbug
Punkty widokowe
Calypsos Cave
Hekka Point
Newwiela Point
Qala Belvedere
Salt Plans
San Dmitri Point
Sanap Cliffs
Wardija Point
Popularne atrakcje
Aqueducts
Azure Window
Battery
Citadel
Crafts Village Ta Dbiegi
Dghajsa Tal Latini
Fort Chambray
Fungus Rock
Il Kantra
Il Lunzjata Valley
Kenuna Tower
Knight’s Wash House
Marsalforn
Ninu’s Cave
Rotunda St. John the Baptist
Ta Cenc Cliffs
Ta Pinu
Tas Salvatur Hill
Via Crucis
Wied Il Mielah
World Wide II Shelter
Xerri’s Grotto

Na tym kończymy krótką opowieść o sielskiej wyspie  Gozo położonej na Morzu Sródziemnym.