Wielkanoc na Malcie obchodzona jest bardzo uroczyście.
Z tego artykułu dowiesz się jak Maltańczycy obchodzą Wielkanoc.
WIELKANOC NA MALCIE
Wielki Tydzień oraz Wielkanoc obchodzone są na Malcie dużo bardziej uroczyście, niż choćby Boże Narodzenie. Mieszkańcy Malty z entuzjazmem angażują się we wszelkie aktywności, które później możemy podziwiać na ulicach, w kościołach i na placach.
Wolontariuszy nie brakuje. Każdy chce mieć swój mniejszy lub większy udział w wydarzeniach poprzedzających święto będące bez wątpienia najważniejszym dla chrześcijan, a symbolizującym nie tylko zmartwychwstanie czy nowe życie, lecz także… wiosnę.
Wielki Post
Duchowe przygotowania do Wielkanocy rozpoczynają się dla religijnych Maltańczyków wraz z nadejściem Wielkiego Postu, który poprzedza huczny maltański karnawał.
W czasie 40 dni oczekiwania na uroczyste upamiętnienie męki, śmierci i zmartwychwstania Chrystusa odbywają się pobożne uroczystości i stonowane nabożeństwa.
Wielki Post trwający od Środy Popielcowej do Wielkiego Czwartku jest czasem refleksji i nawrócenia. Głęboko wierzący maltańscy katolicy podejmują wtedy akty pokuty i powstrzymują się od jedzenia mięsa czy spożywania alkoholu.
W Środę Popielcową wierni udają się do kościołów, gdzie podczas mszy św. kapłan posypuje ich głowy popiołem wypowiadając słowa: Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię lub Prochem jesteś i w proch się obrócisz.
W wybranych parafiach odbywają się pielgrzymki pokutne. Najpopularniejsze to Ħadd in-Nies w Żabbar, Christ the Redeemer w Senglea i Our Lady of Sorrows w Valletcie.
W wielu parafiach odbywają się także rekolekcje kierowane do różnych grup. Odrębne dla młodzieży szkolnej, dorosłych, studentów, małżonków, etc.
Dla tych, którzy potrzebują w tym czasie wszelkiej abstynencji i umiarkowania, przekąsić coś słodkiego dozwolone są biszkopty wielkopostne bez cukru zwane kwareżimal oraz słodycze słodzone karobem, czyli syropem z chleba świętojańskiego.
Słowo kwareżimal wywodzi się od włoskiego słowa quarezima, odnoszącego się do 40 dni postu. Wegańskie ciastka przygotowane są na bazie mąki, migdałów, cynamonu, tartej skórki pomarańczy i miodu.
Id-Duluri
Wielki Tydzień oficjalnie rozpoczyna się w Niedzielę Palmową, a kończy w Niedzielę Wielkanocną. W piątek poprzedzający Niedzielę Palmową, zwany id-Duluri, odbywa się refleksyjna procesja, w której wierni podążają za posągiem Matki Boskiej Bolesnej odmawiając różaniec. Takie procesje odbywają się w wielu parafiach, jednak najbardziej spektakularna ma miejsce w Valletcie. Uliczki stolicy wypełniają wówczas tłumy wiernych, którzy maszerują w procesji i modlą się. Niektórzy idą w procesji na bosaka.
Niedziela Palmowa
W Niedzielę Palmową ustanowioną na pamiątkę przybycia Chrystusa do Jerozolimy, wierni gromadzą się licznie w kaplicach i kościołach rozsianych na terenie Malty i Gozo, aby poświęcić gałązki oliwne i palmy. Rozpoczyna się okres przygotowania duchowego do świąt, będącego wyciszeniem, skupieniem i przeżywaniem męki Chrystusa.
Wielki Czwartek
Wielki Czwartek rozpoczyna Triduum Paschalne i upamiętnia Ostatnią Wieczerzę. W wielu parafiach odbywają się inscenizacje Ostatniej Wieczerzy z symbolicznym myciem nóg. Ci, którzy kultywują tradycję odwiedzają wówczas 7 ołtarzy w różnych kościołach lub kapliczkach, które pozostają otwarte do późnych godzin nocnych.
Naturalnie wszystkie są bogato wystrojone i ozdobione kwiatami. Również w Wielki Czwartek odbywa się w Siggiewi procesja zwana Girgenti Torchlit Procession. Wspomniana procesja idzie w świetle pochodni od Siggiewi do wzgórza Girgenti, aż do pomika Laferla Cross.
Wielki Piątek
Wielki Piątek to dzień głębokiej żałoby, smutku i ciszy. Na znak żałoby flagi opuszczane są do połowy masztu a głośne bicie dzwonów zastępuje brzmienie tradycyjnego instrumentu, zwanego ċuqlajta, Niektóre parafie mogą się pochwalić bardzo starymi okazami. Ciekawi wyglądu i odgłosu tego osobliwego urządzenia powinni obejrzeć ten film. Najpopularniejsze ċuqlajti można zobaczyć i usłyszeć w Żejtun, Żebbuġ, Gudja, Balzan, Birkirkara i Qormi. Często są zamontowane przy dzwonnicy i używane tylko raz w roku.
Wierni tego dnia odwiedzają kościoły, aby ucałować stopy Chrystusa i kontynuować tradycję odwiedzania 7 ołtarzy. W parafiach odbywają się procesje upamiętniające mękę Chrystusa. Parafie mają często własne posągi patronów (niektóre bardzo, bardzo stare), a także specyficzne stroje i zwyczaje.
Spektakularne procesje wielkopiątkowe odbywają się na Malcie co najmniej od XVI wieku. Przyciągają one ogromne tłumy. Towarzyszące im orkiestry grają marsze żałobne. Atmosferę melancholii dopełniają zespoły harcerskie grające na bębnach i trąbkach.
Mężczyźni niosą krzyże, można zauważyć u nich łańcuchy owinięte wokół stóp i ciągnięte za sobą. W niektórych parafiach odbywają się wówczas inscenizacje Męki Pańskiej. Mieszkańcy przebierają się za biblijne postacie: Rzymian, kapłanów, pasterzy, wieśniaków i podążają w procesjach za tłumem.
Zainteresowani żywym spektaklem powinni obejrzeć występ grupy teatralnej z Ghajnsielem na Gozo, która co roku przygotowuje interesujący program wystawiany w t.zw. wiosce betlejemskiej.
Podsumowując, największe procesje na Malcie odbywają się w miejscowościach: Bormla (Senglea), Birgu (Vittoriosa), Ghaxaq, Mosta, Luqa, Naxxar, Qormi, Rabat, Senglea, Paola, Valletta, Zebbug (Città Rohan) oraz Zejtun.
Na Gozo natomiast w: Nadur, Ghajnsielem, Victoria (Bazylika St George St. Maria Katedra), Xaghra, Xewkija, Qala i Zebbug. O szczegóły najlepiej pytać w parafialnym kościele lub mieszkańców.
Z uwagi na to, że w Wielki Piątek wierni powstrzymują się od jedzenia mięsa, na maltańskich stołach królują ryby, owoce morza oraz przekąski w postaci pastizzi czy bułeczek z anchovy.
Wielka Sobota
To wyjątkowy dzień refleksji i ciszy całego Kościoła. Wierni koncentrują się na grobie Chrystusa i przygotowują na radość Zmartwychwstania. Tego dnia odprawiana jest liturgia Wigilii Paschalnej. Następuje poświęcenie ognia od którego zapala się paschał Blandun oraz uroczyste poświęcenie wody chrzcielnej.
W Wielkim Tygodniu Maltańczycy jedzą Qaghqa tal-Appostli – okrągły chlebek apostolski z dziurką w środku. Tradycyjnie powinien mieć 12 migdałów reprezentujących 12 apostołów. Często bywa posypany sezamem. Można go jeść z dowolnymi dodatkami zarówno na słono, jak i na słodko. W dzisiejszych czasach można go kupić w sklepach na długo przed świętami, podobnie jak inne wielkanocne przysmaki.
Wielka Niedziela
Refleksyjny duch Wielkiego Piątku pozostaje aż do Wielkiej Niedzieli, która jest z kolei dniem radosnym i głośnym. Mieszkańcy radują się upamiętniając Zmartwychwstanie. Rozbrzmiewają dzwony. Dzieci niosą swoje wielkanocne ciastka Figolli oraz słodkie czekoladowe jajka i baranki do błogosławieństwa przez posąg Chrystusa Zmartwychwstałego. Baranki symbolizują Chrystusa jako ofiarę, jajka zaś nowe życie i zmartwychwstanie.
Ciasteczka figolli przybierają różne formy. Początkowo kształty odzwierciedlały wyłącznie symbole chrześcijańskie. Dziś można formować wszystko, na co tylko dzieci mają ochotę, włącznie z syrenami i jednorożcami. Maltańczykom, którzy przywykli do tego, że mają na kościołach dwa zegary, w tym jeden, aby zmylić diabła, nie są groźne nawet różowe jednorożce, uważane przez konserwatywnych katolików za symbol zła.
Słodkie figolli bardzo często wypełnione są marcepanowym nadzieniem i polane lukrem. Całość wieńczy słodkie jajko – symbol płodności.
W Wielką Niedzielę mieszkańcy Malty wyprawiają wystawne obiady, na które zapraszają rodziny i znajomych, obdarowują się czekoladowymi pisankami i ciastkami Figolli. Ulicami przechodzą procesje, w których lokalne orkiestry wygrywają wesołe melodie. To bardzo radosny dzień.
W niektórych parafiach odbywają się biegające procesje. Warto wziąć udział w takim wydarzeniu ze względu na jego unikalność.
Przechadzając się uliczkami Valletty usłyszymy dochodzące z prywatnych mieszkań odgłosy sztućców, operowych arii i głośnych dyskusji. Mijający się na ulicach ludzie pozdrawiają się świątecznie i uśmiechają do siebie.
W rzeczy samej jest to święto nie tylko kościelne, lecz także państwowe, zatem należy się spodziewać, że wiele sklepów i restauracji będzie zamkniętych. Warto jednak pamiętać, że Malta to kraj żyjący z turystyki. Wielu restauratorów jest świadomych wzmożonego ruchu turystycznego w tym okresie, dlatego też zawsze znajdziemy na rogu jakiś otwarty włoski sklepik lub dowolną restaurację oczekującą głodnych turystów.
Wielkanocny Poniedziałek jest na Malcie zwykłym, roboczym dniem. Co innego pierwsza środa po Wielkanocy. Świętujemy wtedy The Feast of St. Gregory.
W przeszłości wierni odprawiali tego dnia pielgrzymkę pokutną z Katedry w Mdinie do St. Catherine’s Church w Zejtun (znanego dziś jako St. Gregory’s Church).
Dziś tradycja świętowania tego dnia uległa zmianie. Warto wybrać się wtedy do Marsaxlokk lub Zejtun, aby posłuchać tradycyjnej maltańskiej ghany lub muzyki z głośników, zagrać w loterię fantową, przekąsić coś i zgodnie z tradycją odważyć się na pierwszą kąpiel.
Kalendarium wydarzeń wielkanocnych na 2024 rok znajduje się TUTAJ.
Galeria Wielkanocna
Zapraszamy do obejrzenia galerii naszych zdjęć wielkanocnych.
Zapraszamy do dyskusji w komentarzach.
Spodobał Ci się nasz tekst?
Udostępniaj go do woli korzystając z opcji „Podziel się”. 👇